Прывітанне, спадарства!

Працягваем наш цыкл артыкулаў пра prompt-дызайн — мастацтва і рамяство працы з вялікімі моўнымі мадэлямі (LLM). Сённяшні артыкул будзе больш агульны, але не менш карысны. Мы сабралі для вас асноўныя прынцыпы, правілы і лайфхакі, як пісаць якасныя промпты. І ўсё гэта — з прыкладамі, тлумачэннямі і звыклым (на самой справе не) лёгкім тонaм. 😌

Калі вы яшчэ не чыталі папярэднія артыкулы — настойліва раім пачаць з іх:

• 🔗 1. Zero-Shot, One-Shot і Few-Shot: Як працаваць з промптамі
• 🔗 2. Grounding або “Як прымусіць мадэль слухацца”

Пра што сёння гаворка

Сёння мы сфармулюем базавыя рэкамендацыі да промптаў. Гэта свайго роду “памятка дызайнера” — толькі не для інтэрфейсаў, а для разумных тэкставых запытаў. Усе прынцыпы былі пераасэнсаваныя на падставе рэальных эксперыментаў і праз уласны досвед на лабараторных работах ад Google. Што такое prompt-дызайн?

Prompt-дызайн — гэта не проста “напісаць запыт у чат”. Гэта сумесь лагічнага мыслення, выразнасці і крэатыву, якая дапамагае атрымаць ад штучнага інтэлекту дакладныя, карысныя і асэнсаваныя адказы. У нейкім сэнсе — гэта як добрае пытанне да мудрага сябра: чым лепш сфармулюеш, тым лепш зразумеюць.

Асноўныя правілы prompt-дызайну:

1. Будзь лаканічным

🟥 Дрэнна:

textCopy
1What do you think could be a good name for a flower shop that specializes
2in selling bouquets of dried flowers more than fresh flowers? 
3Thank you!
4

🟩 Добра:

textCopy
1Suggest a name for a flower shop that sells dried flower bouquets.

📌 Чаму гэта важна:

Чым карацей і дакладней ваш запыт, тым менш шанцаў, што мадэль “сыдзе ўбок” ці пачне фантазіраваць. Размытасць = няпэўны вынік.

2. Будзь канкрэтным

🟥 Дрэнна:

textCopy
1Tell me about Earth

🟩 Добра:

textCopy
1Generate a list of ways that makes Earth unique compared to other planets.

📌 Чаму гэта важна:

Чым дакладней вы сфармулюеце сваю задачу, тым больш трапны і структураваны атрымаеце адказ.

3. Адна задача — адзін промпт

🟥 Дрэнна:

textCopy
1What’s the best method of boiling water and why is the sky blue?

🟩 Добра:

textCopy
1Prompt 1: What’s the best method of boiling water?  
2Prompt 2: Why is the sky blue?

📌 Чаму гэта важна:

LLM лепш спраўляюцца з адзінкавымі задачамі. Камбінаванне часта дадае блытаніну — для вас і для мадэлі.

4. Пакажы, што ты маеш на ўвазе (праз прыклады)

Хоць мы гэта ўжо разбіралі, але напомнім яшчэ раз: прыклад — лепшы настаўнік.

Zero-shot (без прыкладаў):

textCopy
1Decide whether a Tweet’s sentiment is positive, neutral, or negative.
2Tweet: I loved the new YouTube video you made!
3Sentiment:

One-shot (з адным прыкладам):

textCopy
1Decide whether a Tweet’s sentiment is positive, neutral, or negative.
2Tweet: I loved the new YouTube video you made!
3Sentiment: positive
4
5Tweet: That was awful. Super boring 😠
6Sentiment:

Few-shot (некалькі прыкладаў):

textCopy
1Tweet: I loved the new YouTube video you made!
2Sentiment: positive
3Tweet: That was awful. Super boring 😠
4Sentiment: negative
5Tweet: The video was actually original and fresh.
6Sentiment:

📌 Чаму гэта важна:

Прыклад паказвае мадэлі, што ад яе чакаецца. Але памятайце: занадта шмат прыкладаў — гэта ўжо “падручнік”, а не запыт. Дастаткова 3–5.

5. Дадай сістэмныя інструкцыі (калі патрэбны абмежаванні)

Інструкцыі на ўзроўні сістэмы дапамагаюць “трымаць мадэль у межах”.

textCopy
1System Instruction:
2You are an AI travel assistant. Only answer questions related to travel.
3
4Prompt:
5What’s the best place to visit in Milan? ✅  
6What’s for dinner? ❌ — “Sorry, I can’t answer that.”

📌 Чаму гэта важна:

Інструкцыя як “кантрольная мяжа” — мадэль ведае, дзе ёй працаваць, а дзе — не.

6. Замяняй “творчыя” задачы на выбар з варыянтаў

🟥 Дрэнна:

textCopy
1I’m a high school student. Recommend me a programming activity.

🟩 Добра:

textCopy
1Which of these activities should I choose and why?
2a) learn Python  
3b) learn JavaScript  
4c) learn Fortran

📌 Чаму гэта важна: Чым больш структураў вы даяце — тым прасцей кантраляваць вынік.

7. Сачы за “галюцынацыямі”

Так, LLM — разумныя, але не настолькі. Без доступу да актуальных дадзеных, яны могуць “прыдумаць” адказы:

textCopy
1What day is it today?

👉 І адказ можа быць няправільны.

📌 Рашэнне: Для фактычных дадзеных — лепш інтэграваць LLM з API, базамі даных ці рэальнымі календарамі.

Абагульненне: як выглядае добры промпт

Крытэрый	Апісанне
Яснасць	Адназначнае, зразумелае фармуляванне
Кароткасць	Мінімум тэксту, максімум сэнсу
Канкрэтнасць	Дакладна сфармуляваная задача
Адназначнасць	Адна задача — адзін промпт
Наяўнасць прыкладаў	Прыклады дапамагаюць мадэлі лепш зразумець сутнасць
Кантроль	Структураванасць прукладаў адказаў, магчымасць выбару
Бяспека	Мінімізацыя “галюцынацый” праз сістэмныя рамкі і яснасць кантэксту

На наступны раз…

На гэтым усё на сёння! У наступных артыкулах паглядзім, як працаваць з вынікамі працы мадэляў - пра фідбэкі

Пішыце свае пытанні, ідэі або фішкі, якія вам дапамагаюць — зробім гэты матэрыял жывым і супольным! Ну і як вам такі стыль напісання? Спадзяюся ён адчуваецца больш жывым чым папярэднія.

Да пабачэння! 👋